Thị trường lao động toàn cầu đang bước vào một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ chưa từng có. Theo báo cáo Future of Jobs Report 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), từ nay đến năm 2030, công nghệ, biến đổi khí hậu, dịch chuyển nhân khẩu học và những bất ổn kinh tế sẽ đồng thời tạo ra hàng triệu việc làm mới – nhưng cũng sẽ khiến nhiều nghề nghiệp truyền thống biến mất hoàn toàn. Vậy đâu là những ngành nghề của tương lai, và những công việc nào sẽ không còn chỗ đứng trong kỷ nguyên mới?
Sự trỗi dậy của những ngành nghề tương lai
Báo cáo cho thấy, công nghệ số, chuyển đổi xanh và chăm sóc sức khỏe sẽ là những lĩnh vực dẫn dắt tăng trưởng việc làm toàn cầu trong giai đoạn 2025–2030.
1. Công nghệ cao và Trí tuệ nhân tạo (AI)
Sự bùng nổ của AI, Big Data và tự động hóa đang mở ra một kỷ nguyên mới cho thị trường việc làm. Những vị trí như Chuyên gia dữ liệu lớn (Big Data Specialists), Chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI and Machine Learning Specialists) và Lập trình viên phát triển ứng dụng (Software Developers) sẽ trở thành những “ngôi sao” được săn đón.
Không chỉ vậy, nhu cầu về An ninh mạng (Cybersecurity Specialists) cũng tăng mạnh, khi các doanh nghiệp toàn cầu ngày càng chú trọng bảo vệ dữ liệu trước các mối đe dọa số.
2. Chuyển đổi xanh và kinh tế bền vững
Cuộc đua toàn cầu hướng đến trung hòa carbon thúc đẩy nhu cầu nhân sự trong các ngành năng lượng sạch. Các vị trí như Kỹ sư năng lượng tái tạo (Renewable Energy Engineers), Kỹ sư môi trường (Environmental Engineers), và Chuyên gia xe điện, xe tự động (Autonomous & Electric Vehicle Specialists) sẽ bùng nổ.
Các quốc gia và doanh nghiệp đang ráo riết tìm kiếm những nhân sự có kỹ năng xanh để đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững.
3. Y tế, chăm sóc sức khỏe và giáo dục
Cùng với sự già hóa dân số ở các nền kinh tế phát triển, nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng mạnh. Các ngành nghề như Điều dưỡng viên (Nursing Professionals), Chuyên gia tư vấn xã hội (Social Work and Counselling Professionals) sẽ trở thành trụ cột.
Bên cạnh đó, với số lượng lao động trẻ gia tăng tại các nước đang phát triển, lĩnh vực giáo dục cũng mở rộng đáng kể, tạo ra cơ hội lớn cho các Giảng viên đại học (University Teachers) và Giáo viên trung học (Secondary Education Teachers).
Những nghề nghiệp chắc chắn sẽ biến mất
Song song với sự trỗi dậy của các ngành nghề mới, nhiều công việc quen thuộc ngày nay cũng đang trên đà biến mất, chủ yếu do sự tác động của AI, tự động hóa và số hóa quy trình.
1. Công việc hành chính, văn phòng
Nhân viên nhập liệu (Data Entry Clerks), trợ lý hành chính (Administrative Assistants), nhân viên bưu điện (Postal Clerks) và thu ngân (Cashiers) sẽ là những nhóm nghề chịu tác động đầu tiên. Công nghệ AI và các hệ thống tự động đã và đang thay thế hoàn toàn quy trình nhập dữ liệu, xử lý thông tin và thanh toán.
2. Các dịch vụ tài chính hỗ trợ cơ bản
Giao dịch viên ngân hàng (Bank Tellers), nhân viên xử lý yêu cầu bồi thường (Claims Adjusters) và nhân viên kế toán thủ công (Accounting Clerks) cũng đối mặt với nguy cơ cao bị thay thế, khi các giao dịch tài chính ngày càng số hóa và tự động hóa.
3. Lao động tay nghề thấp
Các công việc như nhân viên kho vận (Material-Recording Clerks), công nhân in ấn (Printing Workers), hay nhân viên hỗ trợ giao thông (Transportation Attendants) đang dần bị thay thế bởi robot và hệ thống bán vé điện tử.
Một thị trường lao động mới đang hình thành
Theo WEF, tổng cộng 170 triệu việc làm mới sẽ được tạo ra đến năm 2030 – nhưng cùng lúc đó, 92 triệu việc làm hiện tại sẽ biến mất. Đáng chú ý, khoảng 39% kỹ năng lao động hiện tại sẽ lỗi thời hoặc không còn phù hợp.
Nếu không nâng cấp kỹ năng, người lao động sẽ bị bỏ lại phía sau.
Các kỹ năng được dự báo tăng trưởng mạnh nhất bao gồm:
✅ Tư duy phân tích và sáng tạo
✅ Khả năng thích ứng, linh hoạt
✅ Thành thạo công nghệ số, AI, dữ liệu lớn và an ninh mạng
✅ Kỹ năng lãnh đạo, giao tiếp, làm việc nhóm
Ngược lại, các kỹ năng thủ công, kỹ năng văn phòng cơ bản và lập trình truyền thống sẽ dần mất giá trị khi AI thay thế.
Những kỹ năng bạn cần sẵn sàng từ hôm nay
Trong làn sóng đào thải mạnh mẽ đang diễn ra đến năm 2030, việc chuẩn bị kỹ năng phù hợp không còn là sự lựa chọn, mà là điều kiện sống còn. Dưới đây là những kỹ năng bạn cần bắt đầu trau dồi ngay từ hôm nay:
Lời kết: Thay đổi để không bị thay thế
Thế giới lao động đang thay đổi nhanh hơn bao giờ hết. Để nắm bắt cơ hội và không bị đào thải, mỗi cá nhân cần chủ động:
- Liên tục học hỏi, cập nhật kỹ năng mới
- Tập trung phát triển các kỹ năng “không thể sao chép” như tư duy sáng tạo, lãnh đạo, quản lý quan hệ
- Thích ứng với sự dịch chuyển của các ngành nghề và xu hướng công nghệ
Chỉ những người dám thay đổi, dám bứt phá mới có thể tồn tại và thành công trong kỷ nguyên mới.
Tài liệu tham khảo: Future of Jobs Report 2025 – World Economic Forum
